Αλβανοί “ξυρίζουν” τα βουνά από αρωματικά βότανα σε Θεσπρωτία και Γιάννενα

Κάθε χρόνο, τέτοια εποχή, τα ίδια… Ξεκίνησαν  οι Αλβανοί το πλιάτσικο των αρωματικών φυτών και βοτάνων στα βουνά της Θεσπρωτίας και των Ιωαννίνων, αλλά και  ολόκληρης της συνοριογραμμής, μέχρι και τη Φλώρινα.

Μέχρι στιγμής στην Ήπειρο έχουν εντοπιστεί  δύο περιστατικά από τις διωκτικές αρχές,  ενώ κάτοικοι της παραμεθορίου λένε ότι  πολύ συχνά βλέπουν Αλβανούς να κάνουν συλλογή βοτάνων. Ειδικότερα Αλβανός είχε μαζέψει στο Γράμμο τσάι 7 κιλών, ενώ άλλος Αλβανός είχε μαζέψει στην Κόνιτσα 27 κιλά τσάι.  

Η κατάσταση, πραγματικά, έχει γίνει ανεξέλεκτη: Το 50% των σπάνιων και προστατευόμενων αρωματικών και θεραπευτικών φυτών στα ελληνοαλβανικά σύνορα,  έχει «εξαφανιστεί» την τελευταία δεκαπενταετία από τη δράση των Αλβανών λαθρεμπόρων. 

Σύμφωνα με περιβαλλοντικές οργανώσεις, πρόκειται για πραγματική λεηλασία. Μπαίνουν λάθρα με μουλάρια, γαϊδούρια και άλογα, “ξυρίζουν” ό,τι σπάνιο αρωματικό και θεραπευτικό φυτό βρουν και επιστρέφουν στην πατρίδα τους με φορτωμένα τα ζώα, αλλά κουβαλώντας και στην πλάτη τους σακιά! 

Έρευνα επιστημόνων, που καταγράφουν τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, έδειξε ότι πολλά είδη έχουν εξαφανιστεί ή περιοριστεί δραματικά από τα Ηπειρωτικά βουνά. 

Είναι εύκολη η πρόσβαση από τους Αλβανούς, κάποια χωριά είναι μόλις 15 λεπτά με τα πόδια, και μπαινοβγαίνουν πολύ άνετα. 

Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για οργανωμένα κυκλώματα, που προωθούν το “εμπόρευμα”  σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες,  που παράγουν καλλυντικά και φάρμακα και έχουν έδρα μεγάλες χώρες της Ευρώπης, αλλά και την Αμερική. 

Πίσω, από την παράνομη συλλογή κρύβεται μια εμπορική δραστηριότητα με μεγάλο τζίρο: Τα βότανα εξάγονται, έναντι σημαντικών εσόδων.

Οι συλλέκτες πωλούν εύκολα τα προϊόντα τους, καθώς η Αλβανία είναι ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς φαρμακευτικών φυτών στον κόσμο και διατηρεί δεσμούς με αγορές που ζητούν βότανα.

Οι Αλβανοί έχουν αποψιλώσει τα ούτως ή άλλως φτωχά σε αρωματικά φυτά και βότανα δικά τους βουνά και εδώ και πολλά χρόνια εισβάλλουν συστηματικά κατά την ανοιξιάτικη και την καλοκαιρινή περίοδο  επί ελληνικού εδάφους, κυρίως από τη Σαγιάδα και τη Μουργκάνα έως την Κόνιτσα και το Γράμμο.

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της καταστροφής, αρκεί να αναφερθεί ότι έχουν εντοπιστεί στο παρελθόν λαθρέμποροι, που είχαν μαζί τους δέκα γαϊδούρια και το καθένα ήταν φορτωμένο με πέντε τσουβάλια φυτά!  

Μάλιστα, υπάρχει σκληρός… ανταγωνισμός ανάμεσα στους λαθρεμπόρους, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται όλο και πιο νωρίς χρονικά στην ελληνοαλβανική μεθόριο, και να μαζεύουν φυτά, τα οποία δεν είναι ακόμη ώριμα! 

Άλλο σημαντικό ζήτημα είναι, όπως υποστηρίζουν δασοφύλακες, ότι η καταστροφή της χλωρίδας γίνεται όχι μόνο από τις τεράστιες ποσότητες βοτάνων, που συλλέγονται παράνομα, αλλά και από τον τρόπο που γίνεται αυτό. 

Συνήθως εισέρχονται γρήγορα στο ελληνικό έδαφος και από τη βιασύνη τους για να προλάβουν πριν εντοπιστούν, σε πολλές περιπτώσεις, ξεριζώνουν το τσάι, αλλά και τα άλλα βότανα, με αποτέλεσμα να μιλάμε για αφανισμό. 

Να σημειωθεί  με διατάξεις ορίζεται με σαφήνεια τι ποσότητες μπορεί να συλλέξει κάποιος σε τσάι και άγρια βότανα, για προσωπική του χρήση και όχι για εμπορία.  

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι επιτρέπεται η συλλογή τσαγιού από την 1 Ιουλίου έως τις 20 Αυγούστου, μέχρι 5 κιλά ανά οικογένεια, ενώ για τα υπόλοιπα βότανα και αρωματικά φυτά, όπως μελισσόχορτο, μέντα, ρίγανη, θρούμπι κ.λπ., επιτρέπεται μισό κιλό κάθε φορά. Επίσης, απαγορεύεται η συλλογή της άγριας ορχιδέας του Γράμμου, που οι παράνομοι συλλέκτες την χρησιμοποιούν ευρέως στην παραγωγή σαλεπιού.

Για να μπει τέλος στην παράνομη  δραστηριότητα Αλβανών επί ελληνικού εδάφους, θα πρέπει να ενισχυθούν οι περιπολίες στην παραμεθόριο. 

Ταυτόχρονα χρειάζεται να δοθεί έμφαση στην αξιοποίηση των αρωματικών φυτών και βοτάνων, αφού πρόκειται για έναν τομέα με μεγάλες δυνατότητες στις ορεινές περιοχές, που μέχρι στιγμής παραμένει αναξιοποίητος, παρά τη μεγάλη ζήτηση. 

Κάλλιστα θα μπορούσαν να δοθούν κίνητρα σε νέους ανθρώπους να αναπτύξουν αυτές τις καλλιέργειες, ώστε και εργασία να έχουν, κερδοφόρα μάλιστα,  αλλά και να βοηθήσουν στην αναζωογόνηση της ρημαγμένης υπαίθρου. 

Μάλιστα από κατοίκους της ακριτικής Μουργκάνας Θεσπρωτίας έχει κατατεθεί η πρόταση: “Η ρίγανη, το τσάι και τα άλλα βότανα θα μπορούσαν να συντηρήσουν όλο τον ενεργό πληθυσμό, που κατοικεί μόνιμα στα χωριά της Μουργκάνας, αν υπήρχε ένα οργανωμένο σχέδιο που θα επέτρεπε μόνο σ’ αυτούς να τα συλλέγουν (αφού εκπαιδεύονταν στον τρόπο συλλογής, συσκευασίας και αειφόρου διαχείρισης των βοτάνων) και βοηθούνταν να τα εμπορεύονται νόμιμα, ώστε να έχουν ένα πολύ ικανοποιητικό εισόδημα, που θα τους έδινε η γη που φυλάνε ως άλλοι ακρίτες!”.

π. Ηλίας Μάκος