Με φιλόδοξους στόχους και χρηματοδότηση 32 εκατ. ευρώ το σχέδιο για τη διαχείριση απορριμμάτων στην Ήπειρο

Ένα σύγχρονο, φιλόδοξο και πλήρως κοστολογημένο σχέδιο για τη διαχείριση των απορριμμάτων σε ολόκληρη την Ήπειρο παρουσίασε σήμερα ο Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) Ηπείρου, παρουσία του Γενικού Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ, Μανώλη Γραφάκου.

Το Ολιστικό Σχέδιο Χωριστής Συλλογής (ΟΣΧΣ) αποτελεί τον νέο, αναθεωρημένο οδικό χάρτη για την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας και της διαλογής στην πηγή σε όλους τους δήμους της Ηπείρου, από τις μεγάλες πόλεις μέχρι και τους πιο απομακρυσμένους ορεινούς οικισμούς. Βασικός στόχος του σχεδίου είναι η σημαντική αύξηση των ποσοστών επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης, τα οποία από 17,7% το 2022 – ποσοστό που καταγράφηκε επισήμως στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων – αναμένεται να φτάσουν στο 60,1% έως το 2030 και στο 65,2% το 2035.

Χαμηλές επιδόσεις, υψηλές απαιτήσεις

Η Ήπειρος βρίσκεται ακόμα μακριά από τους ευρωπαϊκούς στόχους, κυρίως λόγω της περιορισμένης εφαρμογής χωριστής συλλογής και της αδυναμίας πολλών μικρών δήμων να οργανώσουν αποδοτικά δίκτυα διαλογής στην πηγή. Το νέο σχέδιο φιλοδοξεί να καλύψει αυτό το κενό, παρέχοντας συγκεκριμένες, κοστολογημένες λύσεις και προβλέποντας κεντρική διαχείριση από τον ΦΟΔΣΑ για τους δήμους που δεν διαθέτουν τις απαραίτητες υποδομές.

Το ΟΣΧΣ βασίζεται σε πλήθος δεδομένων, προβλέψεων και παραδοχών, μεταξύ των οποίων η αναμενόμενη μείωση του πληθυσμού κατά 1,25% έως το 2031 και η αύξηση του εποχικού πληθυσμού. Σχεδιάστηκε με βάση τη νομοθεσία, τις οδηγίες της ΕΕ και τις επιταγές του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων.

Οι βασικοί πυλώνες του σχεδίου

Το σχέδιο περιλαμβάνει αναλυτικές δράσεις σε πέντε βασικά ρεύματα αποβλήτων: ανακυκλώσιμα υλικά, βιοαπόβλητα (τροφές και πράσινα), ογκώδη απορρίμματα και μικρές ποσότητες επικίνδυνων αποβλήτων. Για κάθε ρεύμα εξετάστηκαν διαφορετικά σενάρια και επιλέχθηκαν οι βέλτιστες, ρεαλιστικές λύσεις, λαμβάνοντας υπόψη την υφιστάμενη κατάσταση και το κόστος ανά τόνο συλλογής.

Αναλυτικά προβλέπονται:

• 4 Κέντρα Δημιουργικής Επαναχρησιμοποίησης Υλικών (ΚΔΕΥ) σε Ιωάννινα, Άρτα, Πρέβεζα και Ηγουμενίτσα.
• 18 Πράσινα Σημεία, από ένα σε κάθε Δήμο, με τα 10 να προορίζονται για τους ορεινούς δήμους κάτω των 10.000 κατοίκων.
• 32 νέες Γωνιές Ανακύκλωσης στους μεγάλους δήμους της Ηπείρου (εκτός από τις ήδη χρηματοδοτημένες 11 του Δήμου Ιωαννιτών).
• 6.265 καφέ κάδοι βιοαποβλήτων, από τους οποίους 3.500 είναι νέοι, και 20 απορριμματοφόρα.
• 4.000 κάδοι οικιακής κομποστοποίησης, για επιτόπια διαχείριση οργανικών.
• 27 οχήματα για πράσινα απόβλητα (συλλογή και μεταφορά) και 5 οχήματα για ογκώδη απορρίμματα.
• Δίκτυο με 335 ειδικούς κάδους και 5 οχήματα για Μικρές Ποσότητες Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΜΠΕΑ).

Παράλληλα, ο ΦΟΔΣΑ προβλέπεται να διαδραματίσει κομβικό ρόλο στον συντονισμό, την προμήθεια και τη συλλογή σε επίπεδο Περιφέρειας, ιδίως στους μικρούς και ορεινούς δήμους, μέσω προγραμματικών συμβάσεων.

Το κόστος και η χρηματοδότηση

Το συνολικό επενδυτικό κόστος του σχεδίου ανέρχεται σε 32,4 εκατομμύρια ευρώ, από τα οποία:

• 22,7 εκατ. ευρώ καλύπτονται από δημόσιους πόρους (ΕΣΠΑ και Τέλος Ταφής).
• 9,7 εκατ. ευρώ από Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) και άλλες πηγές.

Το ετήσιο λειτουργικό κόστος της πλήρους εφαρμογής υπολογίζεται στα 15,9 εκατ. ευρώ, με 10 εκατομμύρια να καλύπτονται από τους ίδιους πόρους των Δήμων και του ΦΟΔΣΑ και τα υπόλοιπα από τα ΣΣΕΔ.

Το κόστος αυτό, σύμφωνα με τις προβλέψεις, μπορεί να καλυφθεί από τα τακτικά έσοδα των ΟΤΑ (31,2 εκατ. ευρώ το 2024 από τέλη καθαριότητας και φωτισμού), αλλά και από τη μείωση εξόδων που συνεπάγεται η μείωση των σύμμεικτων απορριμμάτων.

Οι στόχοι για το 2035

Με την πλήρη εφαρμογή του σχεδίου, η Περιφέρεια Ηπείρου αναμένεται:

• Να συλλέγει 36.000 τόνοι βιοαποβλήτων και πράσινων απορριμμάτων ετησίως.
• Να επεξεργάζεται συνολικά 33.000 τόνοι ανακυκλώσιμων υλικών, με τη βοήθεια του ΚΔΑΥ Ιωαννίνων και της Μονάδας Απορριμμάτων Ηπείρου (ΜΑΑ).
• Να μειώσει σημαντικά την ανάγκη για ταφή, εξοικονομώντας περιβαλλοντικό και οικονομικό κόστος.

Το σχέδιο προβλέπει επιπλέον την κεντρική ευθύνη εφαρμογής του “πληρώνω όσο πετάω” από τον ΦΟΔΣΑ, τη δημιουργία ειδικής υπηρεσίας για την παρακολούθηση και συντονισμό των δράσεων και την υλοποίηση εκστρατείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών.

Δήλωση Μανώλη Γραφάκου

Ο κ. Μανώλης Γραφάκος, Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΝ, έδωσε τη θετική γνωμοδότηση του για το ΟΣΧΣ, τονίζοντας:
«Η Ήπειρος αποκτά ένα εργαλείο στρατηγικής σημασίας για τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία. Είναι ένα σχέδιο πλήρως τεκμηριωμένο, οικονομικά εφικτό και τεχνικά ώριμο. Μπορεί να λειτουργήσει ως παράδειγμα για άλλες περιφέρειες της χώρας».

Ο ίδιος ανέδειξε τη σημασία της συνεργασίας του ΦΟΔΣΑ με τους Δήμους για την επιτυχία του σχεδίου και επεσήμανε ότι «η ευαισθητοποίηση και ενεργός συμμετοχή των πολιτών αποτελεί κρίσιμο παράγοντα επιτυχίας».

Συμπερασματικά

Η παρουσίαση του ΟΣΧΣ σηματοδοτεί μια νέα αρχή για την περιβαλλοντική διαχείριση στην Ήπειρο. Με τεκμηριωμένες δράσεις, ισχυρή χρηματοδότηση και σαφείς στόχους, η Περιφέρεια περνά σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο που δίνει έμφαση στην πρόληψη, την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση.

Το μεγάλο στοίχημα τώρα είναι η συνεπής και άμεση εφαρμογή των δράσεων, η διαδημοτική συνεργασία, και η ενεργή συμμετοχή των πολιτών, ώστε η Ήπειρος να γίνει πράγματι πρότυπο ορθής διαχείρισης αποβλήτων για όλη τη χώρα.