Μονοπάτια και καραούλια Σουλιωτών Εθνικό χρέος η ανάδειξή τους

Ο λόγος σήμερα για κάποια άλλα ιστορικά μνημεία των Σουλιωτών: τα μονοπάτια και τα καραούλια τους. Τόσο στον περιορισμένο ζωτικό χώρο του Σουλίου, όσο και στα διπλανά Σουλιωτοχώρια. Σούλι είναι και αυτά! Δυστυχώς όμως λιγοστά έχουν απομείνει και που μπορεί κάποιος επισκέπτης ή προσκυνητής να αντικρίσει ακόμη τα ίχνη τους και να νιώσει την ανάσα των Σουλιωτών και Σουλιωτισσών. Μάλιστα στα υψώματα πέριξ του χωριού «Γλαβίτσα» (σήμερα Αυλότοπος), του πιο κοντινού προς το Σούλι χωριού, υπάρχουν σαφή ίχνη τριών τουλάχιστον τέτοιων ιστορικών προμαχώνων.
Τα σουλιώτικα μονοπάτια και καραούλια αποτελούν και αυτά απτά τεκμήρια της καθημερινής ζωής αλλά και των ηρωικών αγώνων των αδάμαστων εκείνων παλικαριών που προτίμησαν «τάφον έντιμον αντίς δια στρώμα» κατά τον Ποιητή. Όμως η μοίρα τους είναι να αφανιστούν στο διάβα του αδυσώπητου χρόνου, αν αφεθούν για λίγα ακόμη χρόνια στο έλεος της λήθης και της τύχης τους. Για την ώρα πάντως είναι ευτύχημα που παραμένουν μέχρι τις μέρες μας ακόμη ζωντανά. Θα έλεγα λιγοζώντανα ή πιο σωστά λιγόψυχα! Και λέω «λιγόψυχα» γιατί έχουν μέσα τους την ψυχή των ωραίων εκείνων υπέρμαχων της Ελευθερίας. Λίγο να σκάψει κανείς, ακόμη και με τα νύχια του, το ματοβαμμένο χώμα από πάνω τους και θα βρεθεί μπροστά στα ιερά τους κόκαλα!
Καθώς, τον τελευταίο καιρό, η μελέτη και καθοδήγηση του βιβλίου του αείμνηστου αυλοτοπίτη και ευπατρίδη Ελευθερίου Χ. Διαμάντη «ΣΚΑΠΕΤΑ ΣΟΥΛΙΟΥ ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΣΟΥΛΙ», Αθήναι 2001, με αξίωσε να βρεθώ στα ίχνη κάποιων τέτοιων οχυρών των ένδοξων προγόνων μας και να βαδίσω στα βήματά τους, τόσο στην κορυφογραμμή της «Μούργκας» όσο και στον Αυλότοπο, με κάνουν να αναρωτιέμαι: πόσα άραγε χρόνια χρειάζεται ακόμη η Ελληνική Πολιτεία για να κατανοήσει την αναγκαιότητα ανάδειξης αυτών των ιστορικών μνημείων; Έστω των πιο χαρακτηριστικών; Τέτοια χαρακτηριστικά μονοπάτια είναι κατά τη γνώμη μου αυτό που συνδέει την Κιάφα με το Παλαιοχώρι Μπότσαρη της Λάκας Σουλίου και εκείνο που συνδέει το Σούλι με τη «Γλαβίτσα» (Αυλότοπο).
Αναρωτιέμαι ακόμη πώς η Ελληνική πολιτεία, διαχρονικά, δεν έχει σκεφτεί ότι η ανάδειξη των Σουλιώτικων μονοπατιών και καραουλιών, μαζί με την άγρια ομορφιά της σπάνιας και παρθένας φύσης, θα μπορούσαν να αποτελέσουν τόπους χιλιάδων επισκεπτών και προσκυνητών κάθε χρόνο και κάθε εποχή; Και ότι αυτό μπορεί να φέρει την ανάσταση όλης της περιοχής του Σουλίου που αργοπεθαίνει βασανιστικά; Ακόμη-ακόμη την ανάπτυξη και την περηφάνια όλης της Ηπείρου, αξιότιμε κύριε Περιφερειάρχη; Είναι, μήπως, απαγορευτικό το οικονομικό κόστος ή οι ευάριθμοι ψηφοφόροι της εγκαταλειμμένης περιοχής;
Και όμως. Είναι βέβαιο ότι η ανάδειξη αυτή μέλει να αποτελέσει μια από τις σημαντικότερες προϋποθέσεις για τη στήριξη όλης της περιοχής και, φυσικά, για την επιβίωση των λιγοστών ανθρώπων που έχουν απομείνει και που μοχθούν καθημερινά. Και όχι μόνο μοχθούν. Συνυπάρχουν με τις ηρωικές ψυχές των Σουλιωτών και Σουλιωτισσών!
Έστω και τώρα, η ανάδειξη των Σουλιώτικων μονοπατιών και καραουλιών είναι ηθικό και εθνικό χρέος της Ελληνικής Πολιτείας προς την ιστορία του Σουλίου. Του τόπου που αποτέλεσε το πιο γερό θεμέλιο για την Επανάσταση του -21. Χρέος κάθε Πολιτείας που θέλει να λέγεται Δημοκρατική και Δίκαιη απέναντι στο ιστορικό της καύχημα. Εξάλλου για μια ευνομούμενη Πολιτεία, όπως θέλει να λέγεται η Ελληνική, δεν μπορεί να είναι ανεκτό το συνειδησιακό και υπαρξιακό της αγλάισμα να βρίσκεται επί τόσα χρόνια σε τέτοια εγκατάλειψη! Μα πώς το καταδέχεται;
Η Ανάδειξη των Σουλιώτικων μονοπατιών και καραουλιών θα είναι και ο πλέον ουσιαστικός φόρος τιμής, το πιο σεμνό μνημόσυνο προς εκείνους που μας δίδαξαν το μεγάλο μάθημα της Ελευθερίας. Προς εκείνους για τους οποίους νιώθουμε σήμερα υπερήφανοι ως Έλληνες!

Βαγγέλης Τσιρώνης
Φιλόλογος

• Συγγραφέας