Παράνομη η παρέμβαση στο Γράμμο

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

Παράνομη και καταστροφική χαρακτηρίζεται η παρέμβαση στον Γράμμο, σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία και Καλλιστώ.

Στην ανακοίνωση υπογραμμίζεται πως η διάνοιξη δρόμου στην αλπική ζώνη του Γράμμου έχει μετατραπεί σε ένα σήριαλ με πληθώρα αντιφατικών πληροφοριών.

Τα κύρια σημεία της υπόθεσης:

– Η σκοπιμότητα του έργου παραμένει αδιευκρίνιστη, καθώς η απόσταση από τα σύνορα είναι σημαντική και οι παρεμβάσεις δεν έγιναν στην παραμεθόριο κορυφογραμμή. Οι οικισμοί και οι κτηνοτρόφοι εξυπηρετούνται ήδη από υπάρχοντες δρόμους.

– Η έλλειψη περιβαλλοντικής αδειοδότησης καθιστά το έργο παράνομο, και επιπλέον βρίσκεται σε προστατευόμενη περιοχή NATURA (GR1320002: «Κορυφές όρους Γράμμος»), επηρεάζοντας οικοτόπους που προστατεύονται από την ελληνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

– Αναμένεται η αντίδραση των αρμόδιων αρχών, οι οποίες έχουν την ευθύνη προστασίας της περιοχής.

– Δεν υπήρξε καμία διαβούλευση ή έστω ενημέρωση των κατοίκων και των όμορων Δήμων σχετικά με το έργο.

– Οι επιπτώσεις στο τοπίο είναι εμφανείς, με τις μπουλντόζες να έχουν διαταράξει το αδιατάρακτο αλπικό τοπίο. Επιπλέον, η διάβρωση των ευαίσθητων εδαφών από τις βροχές και τα χιόνια είναι πλέον μια άμεση απειλή.

– Το έργο κατέστρεψε επίσης ένα ορειβατικό μονοπάτι, περιορίζοντας τις δυνατότητες ανάπτυξης του ήπιου τουρισμού στην περιοχή.

Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στη σπάνια και ευαίσθητη βιοποικιλότητα της αλπικής ζώνης είναι σοβαρές αλλά άγνωστες, καθώς το ορεινό σύμπλεγμα Γράμμου – Αρενών φιλοξενεί εκτεταμένα και αδιάσπαστα αλπικά και υποαλπικά οικοσυστήματα. Στην περιοχή της παρέμβασης βρίσκεται ο προστατευόμενος τύπος οικοτόπου *6230, που περιλαμβάνει χλοώδεις διαπλάσεις με Nardus σε πυριτικά υποστρώματα.

Η περιοχή αποτελεί επίσης κρίσιμο ενδιαίτημα για το αγριόγιδο, την αρκούδα, και άλλα προστατευόμενα είδη πανίδας όπως το λεπιδόπτερο Parnassius apollo. Στην ορνιθοπανίδα περιλαμβάνονται ο χρυσαετός και διάφορα αρπακτικά πουλιά, καλλιακούδες και μικρά αλπικά είδη.

Η χλωρίδα περιλαμβάνει ενδημικά και σπάνια είδη, τα οποία προστατεύονται από τη νομοθεσία.

«Ο Γράμμος θα έπρεπε να έχει κηρυχθεί Εθνικό Πάρκο, καθώς πληροί όλες τις προϋποθέσεις για αυτό. Ωστόσο, η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη είναι ακόμα υπό εκπόνηση και δεν έχει ξεκινήσει η δημόσια διαβούλευση. Η έλλειψη επαρκούς παρακολούθησης και κατάλληλης διαχείρισης είναι προφανής, όπως δείχνει η υπόθεση αυτού του “δρόμου”, ο οποίος φαίνεται να κατασκευάστηκε χωρίς σαφείς αποφάσεις και μεθοδεύσεις», καταλήγει η ανακοίνωση.

Ο σύλλογος «Η Αετομηλίτσα»

Ως ένα από τα “μεγαλύτερα περιβαλλοντικά εγκλήματα στην Ευρώπη” χαρακτηρίζει τη διάνοιξη του περιβόητου δρόμου στην κορυφογραμμή του Γράμμου με ανακοίνωσή του ο Σύλλογος Αετομηλιτσιωτών Γράμμου «Η Αετομηλίτσα».

“Στο Γράμμο αυτή τη στιγμή συντελείται ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά εγκλήματα στην Ευρώπη” τονίζει στον πρόλογο της ανακοίνωσης στην οποία αναφέρονται με τη σειρά όλες οι ενέργειες που έγιναν ως σήμερα κατά του έργου της Περιφέρειας Ηπείρου.

Όπως τονίζει ο Σύλλογος “Η προστασία και η ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος αποτελεί έναν βασικό πυλώνα δράσης του συλλόγου μας. Είναι άλλωστε πανελληνίως γνωστό ότι με συνεχείς αγώνες εναντιωθήκαμε στην εγκατάσταση υδροηλεκτρικού σταθμού στην Αετομηλίτσα, συσπειρώσαμε την κοινωνία και πρωτοβουλίες κατοίκων από πολλά μέρη της Ελλάδος και ειδικότερα την Ήπειρο προσφέροντας τεκμηριωμένες λύσεις σε παρόμοια προβλήματα που αντιμετώπιζαν με στόχο την προστασία του φυσικού πλούτου των περιοχών μας”.

Αυτό που γίνεται γνωστό και προκύπτει ως είδηση από την ανακοίνωση είναι πως στις 15/10 έγινε καταγγελία στο Τμήμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος σχετικά με παράνομη διάνοιξη δρόμου στο όρος Γράμμος, εντός περιοχής του Δικτύου Natura 2000 και εντός χαρακτηρισμένης «Περιοχής Άνευ Δρόμων» (ΠΑΔ) και ζητήθηκε η άμεση παύση εργασιών.

Η ανακοίνωση αναφέρει με τη σειρά τα γεγονότα και έχει ως εξής:

Στις 2/10/2024 από μια ανάρτηση στα κοινωνικά δίκτυα είδαμε τυχαία ότι επιχειρείται διάνοιξη δρόμου στον Γράμμο που θα συνδέει τον νομό Καστοριάς με την Ήπειρο μέσω του διάσελου της κορυφής Κιάφας. Μετά από διαδοχικά τηλεφωνήματα μάθαμε ότι επιχειρείται διάνοιξη δρόμου από το χωριό Γράμμουστα με τελικό προορισμό την κορυφή του Γκέσου και ότι από την περιοχή της Δυτ. Μακεδονίας επιχειρούν μηχανήματα του στρατού. Ταυτόχρονα εντοπίστηκε μηχάνημα το οποίο ξεκίνησε να επιχειρεί από την κορυφή του Γκέσου προς διάσελο Κιάφας. Από την περιοχή της Ηπείρου επιχειρεί εργολάβος με απευθείας ανάθεση της Περιφέρειας Ηπείρου που αναγράφει ότι πρόκειται για αποκατάσταση βατότητας από το μνημείο “Γκέσου” έως όρια νομού στο Γράμμο.

Ο δρόμος διανοίγεται ΠΑΡΑΝΟΜΑ εντός της προστατευόμενης περιοχής του Δικτύου NATURA 2000 με κωδικό GR1320002 Κορυφές όρους Γράμμου (KORYFES OROUS GRAMMOS) και εντός χαρτογραφημένης Περιοχής Άνευ Δρόμων. Οι εργασίες δε της διάνοιξης πραγματοποιούνται χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση.

Στις 5/10 κάναμε αυτοψία στο βουνό. Η μπουλντόζα του εργολάβου είχε ανοίξει δρόμο 2 χιλιόμετρα από την κορυφή του Γκέσου, όπου τερμάτιζε προϋπάρχων δρόμος, προς την Κιάφα μέσω Περήφανου πατώντας εμφανώς σε ορειβατικό μονοπάτι.

Στις 6/10 προχωρήσαμε σε αποστολή έγγραφης καταγγελίας στο Δασαρχείο Κόνιτσας. Ταυτόχρονα, ενημερώσαμε τηλεφωνικά την Μονάδα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου.

Στις 8/10 πραγματοποίησε αυτοψία η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου, η οποία διαπίστωσε διάνοιξη δρόμου, ωστόσο μας ενημέρωσαν ότι δεν έχουν δικαιοδοσία για να σταματήσουν τις παράνομες εργασίες.

Στις 11/10 στάλθηκε σχετική επιστολή στους αρμόδιους φορείς (με την συνυπογραφή μας), από την Περιβαλλοντική Οργάνωση «Καλλιστώ», την οποία εξ αρχής έχουμε ενημερώσει για το ζήτημα. Αξίζει να σημειωθεί επιπλέον ότι σε σχέση με το εν λόγω θέμα, έχουν κατατεθεί μέχρι και σήμερα πέντε επερωτήσεις στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, ζητώντας απαντήσεις από τα εμπλεκόμενα Υπουργεία ΥΠΕΝ και ΥΕΘΑ, δυστυχώς χωρίς καμιά ανταπόκριση μέχρι και αυτή τη στιγμή.

Στις 13/10 οργανώθηκε διαμαρτυρία από κατοίκους, ορειβατικούς συλλόγους, δημοτικές παρατάξεις και κόμματα και διαπιστώθηκε ότι οι εργασίες του εργολάβου στην περιοχή της Ηπείρου συνεχίσθηκαν κανονικά για ακόμη ένα χιλιόμετρο. Το μήκος της διάνοιξης πλέον είναι περίπου 3 χιλιόμετρα και έχει φτάσει πάνω στα σύνορα των δύο Περιφερειών, στα 2.300 μέτρα κάτω από την κορυφή Περήφανο. Για να ενωθεί η διάνοιξη της Ηπείρου με της Μακεδονίας μένουν ακόμη γύρω στα χίλια μέτρα.

Στις 15/10 έγινε καταγγελία στο Τμήμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος σχετικά με παράνομη διάνοιξη δρόμου στο όρος Γράμμος, εντός περιοχής του Δικτύου Natura 2000 και εντός χαρακτηρισμένης «Περιοχής Άνευ Δρόμων» (ΠΑΔ) και ζητήθηκε η άμεση παύση εργασιών”.

Καταλήγοντας ο Σύλλογος Αετομηλιτσιωτών ευχαριστεί όλους τους φορείς, ορειβατικούς συλλόγους, ενώσεις και πολιτικά κόμματα, καθώς και πολλούς κατοίκους της Αετομηλίτσας για την ανάδειξη του ζητήματος, καθώς στο Γράμμο αυτή τη στιγμή συντελείται ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά εγκλήματα στην Ευρώπη, όπως επαναλαμβάνει η ανακοίνωση.

Ανάβαση αυτοψίας

Την περασμένη Κυριακή 13 Οκτωβρίου αντιπροσωπείες του Ορειβατικού Συλλόγου Ιωαννίνων και άλλων Ορειβατικών Συλλόγων της Ηπείρου και της Δυτικής Μακεδονίας (Κόνιτσας, Πρέβεζας, Άρτας, Κοζάνης, Βελβεντού, Βοΐου, και Καστοριάς) πραγματοποίησαν συμβολική ανάβαση διαμαρτυρίας στο Γράμμο ενάντια στην αδικαιολόγητη, αυθαίρετη αλλά και παράνομη διάνοιξη δρόμου σε υψόμετρο 2200m, χωρίς άδεια από το ΟΦΥΠΕΚΑ και χωρίς μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Οι ορειβάτες συγκεντρώθηκαν στο χωριό Αετομηλίτσα όπου βρέθηκαν και άλλοι Σύλλογοι και Περιβαλλοντικές Οργανώσεις διαμαρτυρόμενοι για την καταστροφή η οποία συντελείται στο ιστορικό βουνό και πραγματοποίησαν ανάβαση αυτοψίας στις κορυφές Κιάφα (2398m) και Περήφανο (2446m).

Η εικόνα που αντίκρισαν ήταν τραγική αφού διαπιστώθηκε ότι το πλήρως σηματοδοτημένο παλιό ορειβατικό μονοπάτι έχει πλέον καταστραφεί με τη διάνοιξη δρόμου, ο οποίος δεν υπήρχε, από ερπυστριοφόρα σκαπτικά μηχανήματα πλάτους τουλάχιστον 5 μέτρων. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για τέτοιες ενέργειες οι οποίες είναι αντίθετες με όλους τους Ευρωπαϊκούς Νόμους για τις περιοχές Natura και Ορειβατικός Σύλλογος Ιωαννίνων θα συνεχίσει τον αγώνα για την προστασία της ανυπεράσπιστης φύσης στο Γράμμο προς κάθε κατεύθυνση.